سرخ ولیک

زالزالک گل(ترشه ولیک،سرخ ولیک)

نام انگلیسی:Hawthorn

نام علمی:crataegus monogyna

تیره:Rosaceae

شرح:این گیاه به شکل درختچه یا درخت کوچک با ارتفاع متوسط است. شاخه های آن دارای تیغهای تیزی به بلندی 5/1 سانتیمتر است.پایه برگها کوتاه بوده و کم و بیش لوبهای عمیق دارد(برگهای گونه C. monogyna لوبهای عمیق تری دارد). شکوفه های آن که در ماه اردیبهشت و تیر در می آید به طول 1-5/1 سانتیمتر 5 گلبرگ سفید و 2-3 خامه سبز مایل به سفید دارد(در گونه C. monogyna یک خامه وجود دارد). میوه اش بیضوی، به قطر 8-12 میلیمتر،قرمز روشن(و بندرت زرد یا مایل به سفید) است.

قسمت های مورد استفاده: میوه و شکوفه تازه یا خشک شده. از برگهای خشک شده آن بندرت استفاده می شود و اثر کمتری دارد.

زیستگاه و گردآوری: هر دوگونه این گیاه در بیشه ها، حصارها، جنگلهای باز و برگ ریز و در مناطق صخره ای می روید. غالبا برای ایجاد پرچین کاشته می شود. در سراسر اروپا پراکنده و در بریتانیا فراوان است.

ایران: گونه C. monogyna در نواحی مختلف البرز، رضاییه، بروجرد، گرگان، اراک، کلاردشت، شمال تهران و کرج می روید. در گرگان به نام محلی سرخ ولیک موسوم است. وجود گونه C.oxyacantha در ایران مشکوک به نظر می رسد.

ترکیبات و اثر:کاملا شناخته شده نیست ولی دارای گلیکوزیدهای فلاونی و کاتشین است، ترکیبات این گیاه جریان خون را در سرخرگهای کرونر قلب تسریع کرده و حال عمومی بیمار مبتلا به بی نظمی قلب را بهبود می بخشد. این اثر تنها پس از یک دوره درمان طولانی دیده می شود. هیچگونه اثری بر روی بیماریهای ارگانیک قلب ندارد.

مصرف:اصولا به شکل تنطور تهیه شده از میوه و شکوفه مصرف می شود(10-30 قطره در نصف لیوان آب سه بار در روز). تیزان آن اثر کمتری دارد. از گیاه فوق در بیماری های قلبی با منشاء عصبی استفاده می شود که به عنوان یک مسکن عمومی اثر می کند،همچنین برای درمان افزایش فشارخون و ناراحتیهای یائسگی مصرف می شود.